Ron DeSantis từng không để lại nhiều dấu ấn ở Hạ viện Mỹ, trước khi vụt sáng trong đảng Cộng hòa, có thể cạnh tranh vị trí của ông Trump.
Giữa lúc chính phủ Mỹ rối ren vì phải đóng cửa vào tháng 10/2013, nghị sĩ Ron DeSantis đã tiếp cận Rodney Davis, thành viên mới của đảng Cộng hòa, và đề nghị giúp đỡ.
Vài ngày trước, tại Illinois, một thành viên đảng Dân chủ đã tổ chức biểu tình tại Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia, nơi cô cùng một quan chức Bộ Nông nghiệp Mỹ chỉ trích Davis vì những chiến lược đàm phán cứng rắn của đảng Cộng hòa về dự luật ngân sách khiến chính phủ Mỹ phải đóng cửa.
Davis, một người theo xu hướng trung lập đang đối mặt cuộc tái tranh cử khó khăn, đã phàn nàn với DeSantis về cuộc biểu tình diễn ra trên khu vực được xem là tài sản liên bang. Vài ngày sau, DeSantis gặp Davis trong phòng tập gym và nói rằng giám đốc Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia sẽ điều trần trước ủy ban Hạ viện và yêu cầu thêm thông tin về sự việc. Các quan chức liên bang sau đó lên tiếng xin lỗi về cuộc biểu tình.
“Ông ấy không có trách nhiệm phải làm điều đó cho tôi. Chúng tôi không có chung lợi ích trong cuộc bầu cử. Nhưng đó chính là con người Ron”, Davis nói, thêm rằng ông muốn DeSantis là đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống năm 2024.
Thống đốc bang Florida Ron DeSantis vẫy tay với người ủng hộ tại cuộc họp lãnh đạo thường niên của Liên minh Do Thái đảng Cộng hòa ở Las Vegas, bang Nevada, ngày 19/11/2022. Ảnh: AFP.
Trước khi trở thành một thống đốc nổi tiếng và ứng viên tiềm năng cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024, DeSantis đã trải qua 6 năm làm một nghị sĩ không tiếng tăm ở Hạ viện, loay hoay tìm cách leo lên các bậc thang chính trị. Ông được bầu vào Hạ viện năm 2012 sau khi ủng hộ một chương trình nghị sự dân túy mà sau này trở thành trọng tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống của Donald Trump.
Là luật sư tốt nghiệp Đại học Yale và Trường Luật Harvard, từng làm việc cho đơn vị tư pháp của Hải quân Mỹ trước khi được bầu vào Hạ viện, Ron DeSantis đã tránh xa những thói quen giao du và bợ đỡ mà nhiều chính trị gia áp dụng để thăng tiến trong chính trường Mỹ.
Một đồng nghiệp cũ kể DeSantis từng là người rất kiệm lời khi chỉ nói hai từ trong cả chuyến đi xe đường dài cùng nhau. Một đồng nghiệp khác cho biết DeSantis hoài nghi về nền chính trị ở Washington và không nỗ lực xây dựng các mối quan hệ ở đó. DeSantis, đội trưởng đội bóng chày ở Đại học Yale, có lẽ được biết đến nhiều nhất ở Hạ viện vì màn trình diễn nổi bật trong đội bóng chày của đảng Cộng hòa.
Giống nhiều người bảo thủ khác, DeSantis ngủ tại văn phòng khi ở Washington và lập tức trở về nhà ở Florida ngay sau khi kết thúc công việc. Ông hiếm khi nói chuyện với các phóng viên hoặc lên tiếng trong các cuộc họp của đảng Cộng hòa.
Nhưng khi ông lên tiếng, mọi người đều lắng nghe, hai nghị sĩ Cộng hòa cho hay. DeSantis luôn tỏ ra kiên quyết trong những vấn đề mà ông quan tâm.
“Trong khi một số người luôn muốn ở vị trí trung lập trong mọi cuộc chiến, DeSantis không như vậy. Ông ấy cân nhắc rất kỹ vấn đề, nhưng khi đã ra quyết định, ông ấy sẽ chọn bên rõ ràng”, cựu nghị sĩ Cộng hòa Matt Salmon chia sẻ.
Cựu nghị sĩ Cộng hòa Jason Chaffetz mô tả Ron DeSantis không phải là người cởi mở, thích giao du hay pha trò, nhưng “rất chăm chỉ làm việc”.
Ngay cả trước khi Trump xuất hiện trên chính trường Mỹ, DeSantis đã là người theo đuổi chủ nghĩa dân túy. Ông trình dự luật loại bỏ lương hưu và tăng lương cho các nghị sĩ. Ông từng ủng hộ sửa đổi hiến pháp để hạn chế các nghị sĩ phục vụ nhiều hơn ba nhóm, cũng như ủng hộ luật cấm các cựu nghị sĩ và nhân viên vận động hành lang.
Ron DeSantis cũng là chính trị gia bảo thủ mạnh mẽ. Ông kêu gọi chuyển đại sứ quán Mỹ ở Israel tới Jerusalem, bỏ phiếu ủng hộ kế hoạch ngân sách của đảng Cộng hòa, trong đó cắt giảm chi tiêu cho Medicare và an sinh xã hội. DeSantis cũng ký đề xuất thuế bán hàng quốc gia gây tranh cãi, hay thúc đẩy luận tội ủy viên Sở Thuế vụ liên bang (IRS) John Koskinen trong bối cảnh cơ quan này bị cáo buộc nhắm mục tiêu vào nhóm cánh hữu, dù các lãnh đạo Cộng hòa ngần ngại.
Tuy nhiên, DeSantis thấy thất vọng khi phe Cộng hòa ở Hạ viện không nỗ lực thúc đẩy các ưu tiên cánh hữu. DeSantis cùng với một số thành viên Cộng hòa gồm nghị sĩ Jim Jordan, Mark Meadows và Mick Mulvaney thành lập nhóm bảo thủ cứng rắn Freedom Caucus ở Hạ viện. Ông và nhóm này nhiều lần khiến lãnh đạo đảng khó chịu.
“Để có thể thay đổi trật tự hiện tại, yêu cầu đầu tiên là bạn phải có đủ quyền lực để làm như vậy. Nhưng để leo lên vị trí như chủ tịch ủy ban hay lãnh đạo đảng, cách duy nhất là bạn phải trở thành một phần của đầm lầy đó”, DeSantis sau này viết trong hồi ký “Can đảm để tự do”, thêm rằng “tôi thường cảm thấy mình cố gắng vô nghĩa ở Hạ viện”.
Trong suốt thời gian làm nghị sĩ, DeSantis chủ yếu thúc đẩy chương trình nghị sự một cách thầm lặng, tránh truyền thông và sự nổi tiếng mà nhiều đồng nghiệp của ông yêu thích.
“Ông ấy không phải lúc nào cũng lên tiếng để gây chú ý, xuất hiện trên báo hay gây ấn tượng với ai đó”, cựu nghị sĩ Francis Rooney, người đồng chủ trì một trong những sự kiện gây quỹ đầu tiên khi DeSantis tranh cử vào Hạ viện, nói.
Cách tiếp cận này giúp DeSantis duy trì được quan hệ thân thiện với các đồng nghiệp, ngay cả khi nhiều đảng viên Cộng hòa ngày càng không ưa nhóm Freedom Caucus.
Nhiều đồng nghiệp cũ tại Hạ viện mô tả DeSantis khi đó là chính trị gia trẻ tuổi với nhiều tiềm năng chưa phát tiết hết, nhưng sau 6 năm loay hoay, ông cuối cùng phải rời thủ đô Washington để tìm con đường đi cho riêng mình bằng cách tranh cử và được bầu làm Thống đốc Florida.
DeSantis dễ dàng đánh bại đối thủ để tái đắc cử ghế Thống đốc Florida trong cuộc bầu cử giữa kỳ hồi cuối năm ngoái, trong khi nhiều đồng nghiệp cánh hữu của ông hứng chịu thất bại trong bầu cử. Nhiều người coi DeSantis như một ngôi sao đang lên đầy triển vọng của đảng Cộng hòa.
Ấn tượng với sự trỗi dậy của DeSantis, nhiều đồng nghiệp cũ giờ muốn giúp ông trở lại Washington trong vai trò người kế nhiệm của Tổng thống Joe Biden. Họ nói sẵn sàng hỗ trợ ông vượt qua vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa.
“Ron có số điện thoại của tôi. Nếu Ron muốn tôi giúp bất kỳ điều gì, tôi chắc chắn sẽ làm, bởi ông ấy có thể đánh bại Biden”, cựu nghị sĩ Cộng hòa Tom Rooney, nói.
Lời đề nghị giúp đỡ được đưa ra khi DeSantis thậm chí chưa tuyên bố tranh cử và tránh bình luận về vấn đề này.
Cựu tổng thống Donald Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis tại sân bay Orlando Sanford ở bang Florida hồi tháng 3/2020. Ảnh: Reuters.
Trong khi một số đồng nghiệp cũ ngạc nhiên với đà thăng tiến của DeSantis, những người khác từ lâu nhận ra tham vọng chính trị của ông.
“Ron luôn xem xét rất kỹ ai đang tranh cử vì mục đích gì, ai tham gia và con đường nào dẫn tới chiến thắng cho họ”, Tom Rooney, người đã dõi theo những bước tiến của DeSantis từ khi lần đầu cân nhắc tranh cử Thượng viện năm 2016 tới lúc chuyển sang làm Thống đốc Florida hai năm sau đó, nói. “Tôi nhận thấy Ron dường như biết chính xác những gì anh ấy muốn và luôn có kế hoạch để đạt được mục tiêu”.
DeSantis hiện không giữ liên lạc với nhiều đồng nghiệp cũ. Francis Rooney, người coi DeSantis là “bạn tốt” và hy vọng ông tranh cử tổng thống, nói việc tiếp cận với DeSantis giờ không phù hợp. Nhưng ông và nhiều người khác hy vọng DeSantis sẽ liên hệ với họ nếu có ý định tranh cử tổng thống.
“Chúng tôi đang tìm kiếm một Ronald Reagan thứ hai và Ron chính là người đó”, Salmon nói.
Thanh Tâm (Theo Politico)
