Vợ chồng anh T.P.N (quê ở Bắc Ninh) đến gặp Ths.BS CKII Nguyễn Tiến Thành, thành viên Hội da liễu Việt Nam, trong tình trạng vùng da quanh mắt tổn thương, đau rát, không thể mở nổi mắt.
Anh N chia sẻ vợ chồng anh vừa về quê thăm bố mẹ, xung quanh có nhiều cây, đồng ruộng, ẩm thấp nên xuất hiện nhiều kiến ba khoang.
Khi hai anh chị đang ngủ, kiến bò vào trong chăn. Vợ chồng anh N dùng tay để bóp chết một vài con kiến ba khoang, sau đó không may quẹt tay lên mắt. Sáng ngủ dậy, anh chị thấy mắt đau rát, sưng vù, không mở được.
Hai vợ chồng tưởng bị bệnh zona nên tự ý bôi thuốc, đắp lá cây ở nhà. Không những không khỏi, vết thương bị tổn thương nặng hơn, vết trợt vùng da quanh mắt rất đau rát, không mở mắt nhìn được, cả vùng da mặt cũng sưng nề sau khi đắp lá cây.
“Sau khi thăm khám, bệnh nhân được chẩn đoán viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang và có biểu hiện bội nhiễm do chăm sóc không tốt. Bệnh nhân được thăm khám thêm chuyên khoa mắt, giác mạc bệnh nhân có tổn thương loét nhẹ. Bệnh nhân được chăm sóc điều trị giảm tình trạng kích ứng vùng da quanh mắt, chống nhiễm khuẩn kết hợp với tra thuốc bảo vệ phục hồi giác mạc”, BS Thành cho hay.
Một trường hợp khác là bệnh nhân T.T.H (ở Hà Nội), sau khi ngủ dậy, 1 bên nách xuất hiện nhiều vết đỏ, loét, đau rát. Bệnh nhân nghĩ mình bị zona, tự ý ra hiệu thuốc mua thuốc mỡ để bôi. Khi các vết loét không đỡ lại còn phồng rộp, bệnh nhân mới đến gặp bác sĩ.
Theo bác sĩ Tiến Thành, do bệnh nhân chà xát, cào gãi rất nhiều nên ngoài vị trí tổn thương ban đầu còn xuất hiện thêm các tổn thương dạng nốt ở xung quanh. Hiện tại, các bệnh nhân đang được điều trị theo phác đồ cá nhân.
Cũng theo bác sĩ Tiến Thành chia sẻ, rất nhiều người sai lầm khi coi viêm da tiếp xúc là bệnh zona, điều trị bằng acyclovir là không đúng. Một số người còn dùng các loại lá cây để đắp, bôi khiến tổn thương lan rộng hơn…
Theo bác sĩ Tiến Thành cách làm này rất nguy hiểm, có thể khiến cho độc tố của kiến ba khoang phát tán, gây sốt, nhiễm trùng ở da… Do đó, điều tối kỵ là không được để dịch tiết của kiến ba khoang tiếp xúc với cơ thể. Nếu nhìn thấy kiến khoang trên người thì không nên dùng tay không để đập mà tốt nhất nên có tờ giấy để kiến khoang bò ra giấy sau đó lấy ra khỏi người. Bởi kiến ba khoang là loại côn trùng nguy hiểm. Độc tố trong kiến ba khoang mạnh gấp 12-15 lần nọc rắn hổ mang.
“Độc tố trong kiến ba khoang rất mạnh. Loài côn trùng này không cắn hoặc chích mà chỉ vô tình người bị tiếp xúc hay cọ vào chúng. Chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà xát hay bị giết, chúng giải phóng dịch lỏng coelomic có chứa paederin – một hóa chất gây phồng rộp da rất mạnh”, bác sĩ Tiến Thành nhấn mạnh.
Bác sĩ cũng khuyến cáo, vào mùa mưa ban đêm côn trùng theo ánh đèn bay vào buồng làm việc, buồng ngủ, buồng tắm. Bệnh nhân làm việc, ngủ, tắm dưới ánh đèn bị côn trùng rơi vào cổ mặt, phần hở thân mình vô tình dơ tay quệt, đập làm côn trùng có chứa chất pederin xiết lên da hoặc côn trùng bám vào khăn mặt rơi vào bồn rửa.
Bệnh nhân không chú ý nên xát phải côn trùng lên da và gây viêm da phỏng nước. Để tránh kiến ba khoang, người dân nên buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí (nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng…) khi thắp đèn, ngủ trong màn. Bên cạnh đó, thường xuyên vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ, giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
“Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý, xà phòng, tránh đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác, sau đó đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn”, bác sĩ Tiến Thành lưu ý.
Bác sĩ Tiến Thành còn nhấn mạnh viêm da do kiến ba khoang thường khỏi nhanh trong vòng 1 tuần nếu xử trí đúng cách, tuyệt đối không nên đắp lá cây hoặc tự ý bôi thuốc theo quan điểm dân gian để tránh bị nhiễm trùng và sẹo.
PN (SHTT)
