Đi lễ chùa đã là một truyền thống gắn liền với tín ngưỡng tâm linh sâu sắc của người Việt. Tuy nhiên đứng trong chốn linh thiêng đó, người ta nên cầu gì? Cầu tiền tài, may mắn, danh vọng? Cầu duyên? Cầu sức khỏe, bình an? Hay cầu cho người khác?
Tết đến xuân về là thời điểm khởi đầu cho một năm mới, mang theo nhiều hy vọng. Vào thời xa xưa, dịp năm mới chính là dịp “ngũ cốc đại thục” (ngũ cốc chín), cổ nhân sau khi được mùa thì sẽ tiến hành những nghi lễ thờ phụng và cảm tạ Thần linh, đồng thời cầu xin năm sau được mưa thuận gió hòa.
Tại phương Đông cổ xưa, có lúc năm mới là bắt đầu từ mùng 8 tháng Chạp, kết thúc vào 15 tháng Giêng. Ngày mùng 8 tháng Chạp chính là ngày Đức Thích Ca Mâu Ni khai ngộ thành Phật. Chính vì thế, trong dân gian và chùa chiền thì ngày này người ta đều ăn cháo, một mặt là cầu nguyện cho năm mới ngũ cốc dồi dào, lục súc hưng vượng, nhưng mặt quan trọng hơn là để tỏ lòng kính ngưỡng, hướng về Đức Phật.
Cũng chính vào thời điểm ấy, cửa chùa rộng mở đón tiếp du khách bốn phương về đi lễ Phật đầu năm. Người Việt đến chùa không đơn giản chỉ là để ước nguyện, mà còn để hòa mình vào chốn tâm linh, gạt bỏ đi những lo toan vất vả của cuộc sống.
Nhưng trong xã hội hiện đại, người ta vẫn thường than thở rằng nền văn minh vật chất phát triển quá nhanh trong khi nền văn minh tinh thần lại không thể theo kịp. Người đến chùa phần lớn mong cầu sức khỏe, bình an, mong cầu Thần Phật phù hộ cho con cái, cho công việc làm ăn, hay cho được công thành danh toại. Cũng có người đến chùa là để tìm lối thoát cho những khúc mắc trong cuộc sống của bản thân, như là cầu duyên, cầu được tai qua nạn khỏi, hay mong muốn vượt qua khủng hoảng, bế tắc. Tất nhiên, mặc dù hiếm hoi, nhưng đôi lúc nhà chùa cũng được đón tiếp những người mộ Đạo, muốn giải quyết những trăn trở trong kiếp nhân sinh, tìm về chân lý.
Vậy thì đầu năm mới người ta nên cầu gì khi đi lễ chùa?
Nếu là cầu tiền tài, may mắn, danh vọng, thì cả cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã dẫn dắt các đệ tử của ngài đi xin ăn, đi hóa duyên, yêu cầu họ vứt bỏ hết những tâm đeo bám vào tiền tài danh vọng. Ngài dạy cho họ biết buông bỏ, biết cách tu hành, để rồi thật sự đạt được trí huệ cao hơn. Vậy thì những lợi ích phàm tục này có phải là những gì Đức Phật sẽ cấp phát để con người ham muốn tới u mê?
Nếu là cầu duyên, theo lý nhà Phật thì duyên cũng không phải thứ có thể cưỡng cầu. Chưa nói đến tình duyên, mà thậm chí là duyên cha mẹ, duyên con cái, cũng đều chỉ gói gọn trong một kiếp này. Có ai là mang theo được cái duyên ấy? Đức Phật hướng con người ta đến sự giải thoát khỏi cõi luân hồi, cũng chính là thoát khỏi những duyên nợ ân oán. Vậy thì làm sao Phật có thể ban duyên cho người ta? Điều ấy có lẽ cầu Nguyệt lão se tơ hồng nghe ra còn hợp lý, nhưng không có cái phúc phận ấy thì cũng không thể nào toại nguyện.
Nếu là cầu sức khỏe, bình an, theo lý nhân quả và niềm tin vào sự luân hồi thì con người ta gặp chuyện không may đều là để hoàn trả những oan nợ đã làm từ một hay nhiều kiếp trước, sau khi hoàn trả và chịu khổ rồi thì người ta mới có được phúc phận. Vậy nếu nói một người luôn sống thoải mái cả cuộc đời, thì phải chăng họ sẽ không còn cơ hội tiêu trừ những ác nghiệp? Phải chăng điều chờ đợi họ sẽ là oan nợ chất chồng, là đại nạn khó thoát?
Cũng có người chẳng cần gì cho bản thân, nhưng lại muốn cầu cho người khác, hàm ý rằng cái tâm ấy là “vì người khác”. Nhưng “người khác” ấy thường thì là con cái, cha mẹ, anh chị em, cũng là cái tâm hướng tới người thân, chứ ít có ai thật sự cầu cho “người khác” cả.
Người xưa đến lễ Phật là mang theo cái tâm kính ngưỡng Phật, mong muốn chiểu theo những gì Phật dạy mà làm. Người mộ Đạo đến cầu chân lý, bày tỏ cái tâm không sợ khó, không sợ khổ, chỉ một lòng mong được đắc độ. Người bình thường cũng nhân dịp lễ Phật mà ăn năn trước những tội lỗi của mình, và cầu xin có cơ hội được hoàn trả sai trái, làm việc tốt, hành thiện giúp đời. Ngày nay người đến lễ Phật mấy ai sám hối ăn năn? Lại càng ít người có cái tâm cầu Đạo.
Có người nói rằng, chúng ta đang “hối lộ” Thần Phật – Ngẫm đi ngẫm lại thì lời nói ấy cũng chẳng hề sai. Chính là vì con người đã thay đổi rồi, không còn thật sự biết tôn kính Thần Phật như thế nào nữa. Thậm chí trong những món ăn món uống cũng mang hàm ý xúc phạm thần linh mà không tự biết. Chẳng hạn như “Trà La Hán”, “Phật nhảy tường”, với hàm ý thô tục rằng các bậc Đại Giác cũng sẽ không nhịn được mà thèm ăn mấy món đồ đó. Vậy chẳng phải là báng bổ thần linh hay sao?
Năm mới đến cùng với những hy vọng mới, những kỳ vọng mới, những khát vọng mới. Nhưng mong rằng trong dịp năm mới này, người đi lễ chùa sẽ không đến chỉ vì tài, vì lộc, vì duyên, cũng đừng chỉ nhấn mạnh vào sức khỏe, bình an, mà quên đi những chân lý mà Thần Phật dạy – Đó là sự ăn năn, là thiện niệm, là lẽ nhân quả, là chính nghĩa, là từ tâm đối với hết thảy mọi điều.
Quang Minh
Xem thêm:
Mời xem video:
