Nhằm bảo tồn và phát huy Lễ hội văn hóa phi vật thể đánh cá Vực Rào xã Xuân Viên năm 2023, UBND huyện Nghi Xuân, chỉ đạo Trung tâm Văn hóa – Truyền thông huyện Nghi Xuân đứng ra tổ chức. Lễ hội sẽ được diễn ra vào 7h sáng ngày 4/6/2023, tại Vực Rào, xã Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh.
Lễ hội sẽ được chia làm hai phần, phần lễ và phần hội, sau phần khai hội đánh trống, người dân và du khách sẽ sử dụng những dụng cụ như Nơm, Đó… tham gia đánh bắt cá. Ngoài ra Lễ hội năm nay, theo quy định của Ban tổ chức, ai đánh bắt được chú cá to nhất sẽ được trao giải thưởng.
Chia sẻ với Dân Việt, ông Phan Xuân Thủy – Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Viên cho biết: “Lễ hội đánh cá Vực Rào năm nay ngoài những quy định như nghiêm cấm tuyệt đối các loại lưới thả, lưới kéo, dạ kéo…năm nay có một vài điểm mới, đó là sẽ có những gian hàng ẩm thực từ các nhà hàng trong huyện tham gia. Những món ăn đặc sản, đặc trưng của vùng sẽ được quảng bá, giới thiệu tại các gian hàng ẩm thực này.
Sau lễ đánh bắt cá đến phần trao giải, với những người dân hay du khách nào đánh bắt được con cá to nhất sẽ được trao giải thưởng. Con cá to nhất đó sẽ được bán đấu giá, số tiền bán đấu giá đó sẽ để sang năm tiếp tục tổ chức lễ hội. Tuy nhiên việc bán đấu giá con cá này sẽ tuỳ thuộc vào người chiến thắng có muốn bán con cá to nhất đó hay không”.
Cũng theo ông Phan Xuân Thủy, lễ hội năm nay dự đoán người tham gia sẽ đông hơn mùa trước bởi không còn vướng vào dịch Covid.
“Đến thời điểm hiện tại, đã có 700 chiếc Nơm được đăng ký, đó là chưa kể còn có Vó, Rớ, Nhúi và các dụng cụ thô sơ khác đánh bắt cá khác cũng đã đăng ký tham tham lễ hội.
Lễ hội đánh cá Vực Rào đã có từ 300 năm trước, và là một trong số ít lễ hội đánh cá truyền thống của người Việt còn được duy trì. Đây cũng là lễ hội rất độc đáo và thú vị, bởi tất cả mọi người đều có thể tham gia, từ cụ già tới trẻ nhỏ.
Cụ thể, năm nay, cụ ông Phan Xa, 85 tuổi (thôn Mỹ Lộc, xã Xuân Viên), là người nhiều tuổi nhất của lễ hội sẽ tham gia. Còn các em nhỏ, từ 5 tuổi đến 6 tuổi cũng theo bố mẹ tham gia đánh bắt cá.
Nhấn mạnh thêm về lễ hội, ông Phan Xuân Thủy cho biết, đây cũng là hoạt động nhằm thu hút khách du lịch về với huyện Nghi Xuân nói chung và xã Xuân Viên nói riêng. Du khách không chỉ thấy sự sôi động, tấp nập của người dân tham gia đánh bắt cá mà còn được thưởng thức những món ăn, ẩm thực đặc sản tại các gian hàng.
Đặc biệt hơn nữa, du khách về đây còn có thể đi tham quan những địa điểm du lịch như Khu di tích Đại thi hào Nguyễn Du – Danh nhân văn hóa thế giới ở làng Tiên Điền (huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh); Khu du lịch sinh thái; Tắm biển Xuân Thành…
Ông Tr. H.P ở thôn Mỹ Lộc, xã Xuân Viên chia sẻ, lễ hội đánh cá Vực Rào là lễ hội có từ lâu đời của xã Xuân Viên. Ngay từ nhỏ ông đã được theo chân bố mình để tham gia lễ hội. Vì vậy, lễ hội đã gắn với tuổi thơ của ông với rất nhiều kỷ niệm. Sau này những năm tháng đi làm ăn xa, mỗi năm đến mùa lễ hội, ông đều cố gắng về để tham gia, để được sống lại tuổi thơ. Được hòa mình vào không khí lễ hội của quê hương. Năm 2021, vì dịch Covid-19 bùng phát nên lễ hội đã không được tổ chức, ông và rất nhiều người lấy làm tiếc. Tuy nhiên năm 2022 và năm nay, lễ hội tiếp tục được tổ chức, ông rất vui.
Anh Anh Đức, trú tại huyện Nghi Xuân thì chia sẻ: “Ngày nhỏ tôi cũng nhiều lần được bố cho đi theo, tham gia Lễ hội đánh cá Vực Rào, lần nào tôi cũng cảm thấy hào hứng và thích thú. Không chỉ được thỏa sức lội nước như nhiều đứa trẻ khác, mà tôi còn được cầm Nơm úp cá, được cảm nhận thực sự lễ hội của quê mình. Cả một khu vực đầm Vực Rào nhộn nhịp và sôi động. Nhà nào bắt được cá là hô vang với nhiều tiếng vỗ tay hoan hô, chúc mừng. Tôi cảm thấy rất vui và háo hức”, anh Anh Đức cho hay.
Được biết, đầm Vực Rào nơi diễn ra lễ hội nằm dưới chân dãy núi Hồng Lĩnh có chiều dài hơn 1km với diện tích khoảng 30 ha. Đây là khu vực có nhiều loại cá nước ngọt sinh sống. Theo quan niệm của người dân nơi đây, ai bắt được cá là cả năm sẽ gặp nhiều may mắn, công việc hanh thông, làm ăn khấm khá.