Khẩu vị đôi khi là tín hiệu của sự mất cân bằng dinh dưỡng hoặc sức khỏe bất thường. Sự thay đổi đột ngột về khẩu vị còn là lời cảnh báo về các tình trạng sức khỏe của các cơ quan trong cơ thể. Do đó, ngũ tạng có tốt hay không, nhìn khẩu vị là có thể biết ngay.
Khẩu vị của mỗi người là khác nhau, có người thích ăn đồ ngọt, có người thích ăn cay, trong khi có nhiều người lại thích ăn chua… Trên thực tế, ngoài các yếu tố như môi trường địa lý, thói quen ăn uống hình thành từ nhỏ và di truyền, thì còn có một sở thích đối với một loại thực phẩm nhất định. Tuy nhiên trên thực tế, việc yêu thích đặc biệt với một loại khẩu vị nào đó cũng có liên quan đến sức khỏe của lục phủ ngũ tạng.
Vị chua: Vấn đề về gan
Trung y cho rằng vị chua có thể đi vào gan, giúp bổ gan. Tuy nhiên, nghiện ăn chua hoặc đột nhiên thích vị chua có thể là phản ánh gan có vấn đề, thích vị chua lâu dài hoặc ăn quá nhiều đồ chua sẽ dẫn đến suy gan. Đặc biệt các món dưa cải muối chua hay những món ăn được chế biến với dấm bỗng, dấm công nghiệp, mẻ từ cơm, v.v đều mang vị chua rất mạnh. Các chất axit này khi đi vào cơ thể dễ dẫn đến tổn thương.
Những người thích ăn vị chua có thể chọn các loại thực phẩm lành mạnh như cà chua, cam, dâu tây, lựu, chanh, nho, táo xanh, táo gai và các loại rau quả tươi khác.
Thích vị đắng: Phần nhiều do tâm hỏa
Vị đắng đi vào tim có thể thanh tâm hỏa, giải nhiệt. Tuy nhiên nghiện ăn đắng thường là biểu hiện của tâm hỏa, thường kèm theo hồi hộp, mất ngủ, khóe miệng lở loét, lưỡi đỏ và các triệu chứng khác.
Hầu hết các loại thực phẩm có vị đắng đều có tính lạnh. Cho nên thích ăn đắng lâu dài không chỉ tổn làm hại đến tâm khí mà còn làm trầm trọng thêm các triệu chứng tỳ vị hư như ăn không ngon, lạnh bụng, đau bụng và tiêu chảy. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc thường xuyên ăn các loại thực phẩm có vị đắng, các loại trà thảo dược cũng có thể gây ra các bệnh về xương khớp.
Thích vị ngọt: Tổn thương tỳ vị
Vị ngọt có tác dụng bổ tỳ ích vị. Tuy nhiên cái gì quá đi cũng sẽ không tốt, những người ăn nhiều đồ ngọt thì thường tỳ vị sẽ có vấn đề. Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh dạ dày và lá lách đều có đặc điểm là nghiện vị ngọt, khẩu vị này sẽ càng làm tổn thương nghiêm trọng đến lá lách và dạ dày.
Đặc biệt đối với bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, vị ngọt sẽ kích thích dạ dày tiết ra một lượng lớn axit, làm nặng thêm tình trạng bệnh. Ngoài ra, vị ngọt còn có thể gây sâu răng, tiểu đường, béo phì và tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp.
Nên chọn các loại ngũ cốc, rau củ quả ít đường, có vị ngọt dịu như khoai mỡ, củ sen, bí đỏ, khoai lang, ngô, đậu, mướp, táo, dứa, kiwi. Ngoài ra nên hạn chế tối đa các loại đường tinh luyện và bánh kẹo công nghiệp. Bên cạnh đó bạn cũng có thể dùng cháo đậu xanh, canh củ quả, khoai mỡ hầm để thay thế các món ăn ngọt.
Vị hăng cay: Tổn khí
Vị hăng cay có thể khuếch tán vào phổi, vận hành khí và điều hòa khí huyết. Tuy nhiên nếu ăn quá nhiều đồ cay trong thời gian dài có thể khiến phổi khí tiết ra quá nhiều, khí cơ bị tiêu tán và tinh thần suy kiệt, khiến cơ thể mệt mỏi.
Cho vào món ăn thông thường một ít gừng tươi, hạt tiêu, hành lá, tỏi, hành tây các loại đồ cay làm gia vị, có thể cải thiện khẩu vị, nhưng cần có chừng mực để kích thích dạ dày.
Thích vị mặn: Hại thận
Vị mặn vừa phải đi vào thận có tác dụng bổ thận. Món ăn ở một số vùng thường có khẩu vị mặn, nhằm giúp bổ thận, chuyển hóa thành dương khí để chống lạnh và nâng cao khả năng chống lạnh của cơ thể. Tuy nhiên về lâu dài thì việc thích ăn mặn sẽ làm tổn thương thận, ngoài ra còn có thể gây ra bệnh như cao huyết áp, bệnh tim, hen suyễn và bệnh thận mãn tính, v.v. Cho nên cần chú ý giảm lượng muối ăn vào.
