Tờ Vulture ca ngợi màn trình diễn của Downey Jr. là một vai diễn “hấp dẫn” và “đầy sắc thái” về hai thái cực trong một con người: một cá nhân yêu nước và là một kẻ phản diện.
Ra mắt tại Việt Nam giữa tháng 8, Oppenheimer xoay quanh cuộc đời của nhà vật lý kiệt xuất J. Robert Oppenheimer, được coi là cha đẻ của bom nguyên tử. Bên cạnh góc nhìn ngôi thứ nhất từ nhân vật chính, bộ phim còn được kể dưới góc nhìn đen trắng khác, mang đến câu chuyện liên quan tới người có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời của Oppenheimer, do Robert Downey Jr.thủ vai – Lewis Strauss.
 |
“Quyền lực nằm trong bóng tối”
Trong phim Robert Downey Jr. vào vai Lewis Strauss. Nhân vật này là một nhà chính trị, tài chính và nhà quân sự, là Ủy viên sáng lập của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ vào năm 1947. Ông cũng là người đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định các chính sách hạt nhân thời kỳ hậu chiến của Hoa Kỳ. Lewis Strauss là một người Do Thái tài năng, có đam mê vật lý từ nhỏ. Strauss đã gặp Oppenheimer với tư cách người được ủy thác của Viện nghiên cứu Cấp cao tại Đại học Priceton, mở ra một mối quan hệ căng thẳng giữa hai người đàn ông đều bướng bỉnh, giàu tham vọng và giàu lòng yêu nước, theo cách riêng của mình.
 |
Mối quan hệ giữa Lewis Strauss và Oppenheimer đã đi từ đối tác thành đối đầu vì nhiều lý do, từ quan điểm chính trị cho tới khoa học. Trong khi Strauss là một người bảo thủ ủng hộ việc phát triển bom nhiệt hạch – vốn nguy hiểm hơn nhiều so với bom nguyên tử; thì quan điểm tiến bộ của Oppenheimer phản đối việc chế tạo vũ khí đó. Strauss cảm thấy bẽ mặt trước sự chỉ trích công khai của Oppenheimer về đề xuất xuất khẩu đồng vị phóng xạ cho các mục đích y học và khoa học, điều mà Oppenheimer coi là vi phạm thỏa thuận bí mật. Ông cũng nghi ngờ về lòng trung thành của Oppenheimer đối với Mỹ, và cùng với việc bị công khai nhạo báng trong quá khứ, người này đã dùng mọi cách để hạ bệ danh tiếng của Oppenheimer.
 |
Đỉnh điểm là phiên điều trần an ninh năm 1954 đã tước quyền miễn trừ an ninh và chấm dứt vai trò cố vấn chính phủ của Oppenheimer. Bản thân Strauss vấp phải phản ứng dữ dội từ cộng đồng khoa học và xã hội, bị coi như một nhân vật hoang tưởng và thù hận. Vị cựu chủ tịch AEC đã không thể trở thành Bộ trưởng Thương mại và gần như biến mất khỏi công chúng sau đó.
Bước qua hình tượng người hùng
Là cậu con trai có tài năng thiên phú của nhà làm phim Robert Downey Sr., nam diễn viên trẻ nhanh chóng gặt hái thành công vang dội những năm 80 với loạt phim thiếu niên The Pick-Up Artist, Weird Science, Tuff Tuff, hay Less Than Zero trước khi trở thành chủ nhân đề cử Oscar cùng vai Charlie Chaplin. Nam diễn viên đã gặp nhiều biến cố đời tư sau đó, và phải đến Kiss Kiss Bang Bang, Zodiac, loạt phim Marvel và các phim Sherlock Holmes của Guy Ritchie, danh tiếng của anh mới thực sự trở lại.
 |
Tài tử 58 tuổi từ trước đến nay vốn quen thuộc với các vai diễn chính diện sôi nổi. Từ Tony Stark đến Sherlock Holmes, RDJ dường như “đo ni đóng giày” cho kiểu nhân vật anh hùng lôi cuốn có phần lập dị thu hút sự chú ý của mọi người ngay từ lần đầu tiên gặp gỡ. Đó là tuýp người thông minh với cá tính rõ ràng, khiến người ta dễ mến mộ và sau đó nhường chỗ cho cảm giác thán phục với điều phi thường mà họ sắp thực hiện.
 |
Điều đó khiến cho vai diễn Strauss của ông thêm phần đối nghịch. Oppenheimer cho phép RDJ lột xác với kiểu nhân vật mới, không còn dựa vào sự lôi cuốn tự nhiên. Thay vào đó, nam diễn viên phải cố gắng để vượt qua sức hấp dẫn tốt đẹp vốn có để trở thành một phản diện hấp dẫn.
Với mái tóc hoa râm thưa thớt vuốt ngược ra sau và cặp kính gọng sừng, Robert Downey Jr. trông thật xa lạ. Strauss chưa bao giờ là người đưa bản thân vào trung tâm của cuộc nói chuyện. Ông ta khiêm tốn và lịch sự, dí dỏm nhưng khôn khéo.
 |
Trong suốt 2/3 thời lượng phim, khán giả dường như không thể đoán ra động cơ của Lewis Strauss. Chỉ tới khi nhân vật này kín đáo hé lộ việc mình là người giật dây dựng nên vụ điều tra an ninh đối với Oppenheimer, khán giả mới nhận ra mình đã được chứng kiến một màn trình diễn tuyệt đỉnh của Robert Downey Jr.
Cấu trúc của bộ phim bao gồm một số mốc thời gian được xử lý khéo léo, đã làm nổi bật những phức tạp của Strauss: nghĩa vụ đạo đức, tham vọng, sự “sân si” quyết liệt. Mối quan hệ giữa Strauss và Oppenheimer được xác định chủ yếu bởi bản ngã bất an của Strauss, chủ yếu liên quan đến cuộc gặp gỡ với Einstein. Strauss cho rằng Oppenheimer đã nói gì đó với Einstein khiến nhà khoa học không còn muốn nói chuyện với ông ta. Downey Jr. thể hiện thái độ khinh thường Oppenheimer một cách tinh tế nhưng cực kỳ nổi bật.
Thế nhưng cuối cùng bộ phim tiết lộ rằng Strauss hoàn toàn không phải là chủ đề trong cuộc trò chuyện của Oppenheimer và Einstein. Bởi vì ông ta chưa bao giờ đủ quan trọng cho một cuộc nói chuyện giữa các thiên tài.
 |
Cơ hội góp mặt trong Oppenheimer đã tới với Downey Jr ở thời điểm anh đang cực kỳ kén chọn các bộ phim để tham gia sau khi đã hoàn thành vai siêu anh hùng quan trọng hàng đầu trong Vũ trụ Điện ảnh Marvel. “Tôi đã nghỉ ngơi trong khoảng một năm trước khi đại dịch bùng phát, dành thời gian cho bản thân, gia đình và các sở thích khác vì trước đó tôi đã làm việc không ngừng nghỉ” – nam diễn viên nổi tiếng cho biết. “Nhưng người gọi lại là Christopher Nolan, và đảm nhận một vai diễn trong một bộ phim có ý nghĩa rất quan trọng đối với ông ấy. Tôi cảm thấy mình sinh ra cho vai diễn này và biết rằng mình sẽ được làm việc với người có năng lực. Oppenheimer giống như một ranh giới phân định đối với tôi”.
Nói theo một cách nào đó, Oppenheimer chính là cột mốc đánh dấu một giai đoạn trưởng thành tiếp theo trên hành trình sự nghiệp của RDJ. Thành công của bộ phim nói chung và với vai diễn Lewis Strauss nói riêng, dường như đã khép lại một kỷ nguyên gắn bó cùng hình tượng Iron Man để gợi ý một đường hướng mới cho nam diễn viên.
Oppenheimer đang chiếu tại các rạp trên toàn quốc.
