1. Ung thư phổi là gì?
Ung thư phổi là một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào phổi bất thường mà phát triển một cách không kiểm soát. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và thường được liên kết với hút thuốc lá, cả hút trực tiếp và hút passively (hút thuốc lá từ người khác).
Ung thư phổi có thể chia thành hai loại chính: Ung thư phổi nhỏ tế bào không nhân (small cell lung cancer – SCLC) và ung thư phổi tế bào không nhỏ (non-small cell lung cancer – NSCLC). NSCLC là loại phổ biến hơn và chiếm khoảng 85% – 90% các trường hợp ung thư phổi, trong khi SCLC chiếm khoảng 10% – 15% trường hợp.
Ung thư phổi thường không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu, và thường được phát hiện khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn. Một số triệu chứng thông thường của ung thư phổi bao gồm ho khan kéo dài, khó thở, mệt mỏi, giảm cân đột ngột, đau ngực, và nhiễm trùng hô hấp lặp đi lặp lại.
Việc chẩn đoán ung thư phổi thường dựa trên các phương pháp hình ảnh như X-quang phổi, CT scan, hay PET scan, và cần xác nhận qua việc thực hiện xét nghiệm mô và tế bào ung thư.
Trị liệu cho ung thư phổi bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và các phương pháp điều trị khác như liệu pháp di truyền hay các dạng mới nổi như immunotherapy (điều trị miễn dịch). Tuy nhiên, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào loại và giai đoạn của ung thư phổi, cũng như tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
2. Các giai đoạn của ung thư phổi?
Ung thư phổi là một bệnh ác tính phát triển từ tế bào trong phổi. Nó được chia thành các giai đoạn khác nhau để mô tả mức độ lan rộng của bệnh. Giai đoạn của ung thư phổi thường được xác định dựa trên kích thước của khối u, sự lan rộng vào các cấu trúc xung quanh và việc lan truyền của nó qua cơ thể. Phân loại giai đoạn giúp các chuyên gia y tế đưa ra dự đoán về tình trạng bệnh, lựa chọn phương pháp điều trị và dự đoán tương lai cho bệnh nhân. Dưới đây là một phân loại phổ biến về các giai đoạn của ung thư phổi:
Giai đoạn 0 (Carcinoma in situ): Ở giai đoạn này, khối u chỉ có mặt trong phổi mà chưa lan sang các cấu trúc xung quanh. Nó chưa xâm lấn vào các mô hoặc các bộ phận khác.
Giai đoạn 1: Ung thư ở giai đoạn này đã bắt đầu xâm lấn vào mô xung quanh phổi. Nó có thể là một khối u nhỏ hoặc một số khối u nhỏ hơn không vượt quá kích thước nhất định và không có dấu hiệu lan truyền đến các cơ quan khác.
Giai đoạn 2: Ở giai đoạn này, ung thư đã lây lan sang các cấu trúc gần phổi. Có thể có sự lan truyền đến các mạch máu và các dây thần kinh gần phổi. Giai đoạn 2 được chia thành hai phụ giai đoạn:
Giai đoạn 2A: Khối u lớn hơn xâm lấn sâu hơn vào mô phổi và có thể lây lan đến các mạch máu và dây thần kinh gần phổi.
Giai đoạn 2B: Khối u đã lan sang các cấu trúc lân cận như các mạch máu lớn và khối chất nổi và các cơ quan gần phổi.
Giai đoạn 3: Trong giai đoạn này ung thư đã lan rộng đến các cấu trúc xa hơn phổi. Có thể có sự lan truyền đến các mạch máu các mạch bạch huyết và các cơ quan lân cận như các hạch bạch huyết, xương, gan hoặc não. Giai đoạn 3 được chia thành hai phụ giai đoạn
Giai đoạn 3A: Ung thư đã lan truyền đến các mạch máu và các mạch bạch huyết ở phổi và có thể lan đến hạch bạch huyết ở cùng một bên của ngực.
Giai đoạn 3B: Ung thư đã lan truyền đến hạch bạch huyết ở phía đối diện của ngực hoặc lan đến các cơ quan khác ngoài phổi.
Giai đoạn 4: Đây là giai đoạn cuối cùng và nghiêm trọng nhất của ung thư phổi. Ung thư đã lan rộng đến các cơ quan khác xa phổi chẳng hạn như gan, xương, não hoặc các cơ quan ở xa trong cơ thể.
Phân loại ung thư phổi thành các giai đoạn này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kích thước của khối u, sự lan truyền của nó và tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân. Quá trình phân loại này sẽ được thực hiện bởi các chuyên gia y tế dựa trên các thông tin từ các bài kiểm tra và xét nghiệm như chụp X-quang phổi, CT scan, PET scan, xét nghiệm máu và xét nghiệm mô bệnh phẩm.
3. Người bệnh cần làm gì khi có triệu chứng ung thư phổi?
Nếu bạn hoặc ai đó có triệu chứng có thể liên quan đến ung thư phổi, hãy thực hiện các bước sau:
Đi khám bác sĩ: Đầu tiên và quan trọng nhất, hãy đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia y tế ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ liên quan đến ung thư phổi. Các triệu chứng thường gặp bao gồm khó thở, ho dai dẳng hoặc có máu trong đờm, giảm cân đáng kể không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, đau ngực, hoặc cảm giác đau hoặc khó chịu trong ngực.
Tiến hành các xét nghiệm và chẩn đoán: Bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các xét nghiệm và kiểm tra để đánh giá triệu chứng và xác định nguyên nhân. Điều này có thể bao gồm X-quang phổi, CT-scan, siêu âm, thước đo chức năng hô hấp, và một số xét nghiệm máu.
Tiếp tục kiểm tra và xác định bệnh tình: Nếu có nghi ngờ về ung thư phổi, bác sĩ có thể tiến hành thăm khám bổ sung, và trong một số trường hợp, có thể thực hiện biopsi để xác định chắc chắn việc tồn tại và loại ung thư.
Tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị: Nếu được chẩn đoán mắc ung thư phổi, bác sĩ sẽ tư vấn về các phương pháp điều trị có thể, chẳng hạn như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, hay điều trị tiếp cận mới như dùng các loại thuốc mục tiêu hay immunotherapy. Lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại và giai đoạn của ung thư, tình trạng sức khỏe tổng thể và mong muốn của bệnh nhân.
Chuẩn bị tâm lí: Chẩn đoán ung thư phổi và điều trị có thể gây ra áp lực tâm lý và cảm xúc lớn cho bệnh nhân và gia đình. Bệnh nhân nên tìm kiếm hỗ trợ tâm lý, hỗ trợ từ gia đình và bạn bè, cũng như các tổ chức hỗ trợ cho những người mắc ung thư.
Thực hiện các hướng dẫn và chỉ định từ bác sĩ: Điều quan trọng là tuân thủ các chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị, bao gồm cả lịch trình kiểm tra và theo dõi sau điều trị.
4. 9 dấu hiệu ung thư phổi giai đoạn đầu
4.1. Ho khan kéo dài
Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của ung thư phổi là ho khan không điều độ và kéo dài. Ho có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng và không thay đổi sau khi điều trị bằng thuốc ho thông thường.
4.2. Khó thở
Cảm giác khó thở hoặc thở hổn hển có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn đầu, đặc biệt khi vị trí của khối u gây cản trở đường thoát khí trong phổi.
4.3. Giảm cân đột ngột
Nếu cân nặng giảm sút nhiều trong 1-2 tháng mà không rõ nguyên nhân thì đó chính là lúc ta cần đi khám để kiểm tra
4.4. Mệt mỏi
Cảm giác mệt mỏi và kiệt sức có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn sớm của ung thư phổi.
4.5. Đau ngực
Đau ngực có thể là một triệu chứng của ung thư phổi, đặc biệt khi khối u tác động lên các dây thần kinh hoặc tạo áp lực lên các cơ và xương xung quanh vùng ngực.
4.6. Giọng nói thay đổi
Nếu bạn thấy giọng nói của mình thay đổi mà không có lý do rõ ràng, có thể đây là một dấu hiệu của ung thư phổi.
4.7. Ho ra máu
Người bị ho mạn tính xuất hiện dấu hiệu ho dai dẳng hơn, ho ra nhiều chất nhầy và ho ra máu thì rất có thể đây là một trong số các dấu hiệu cảnh báo ung thư phổi.
4.8. Sự thay đổi trong tiếng thở
Tiếng thở rít hoặc sự thay đổi khác trong tiếng thở có thể là dấu hiệu của ung thư phổi.
4.9. Nhiễm trùng hô hấp lặp đi lặp lại
Nếu bạn mắc các nhiễm trùng hô hấp như viêm phổi hoặc viêm phế quản một cách thường xuyên và không có lý do rõ ràng, nó có thể là một dấu hiệu của ung thư phổi.
5. Phương pháp điều trị ung thư phổi
Hiện nay, có một số phương pháp điều trị ung thư phổi đã được sử dụng và chứng minh hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh, loại ung thư phổi, tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân và sự lựa chọn của bác sĩ chuyên khoa. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến cho ung thư phổi:
Phẫu thuật: Phẫu thuật được sử dụng để loại bỏ khối u hoặc một phần phổi bị tổn thương. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm phẫu thuật cắt bỏ phần hoặc toàn bộ phổi (lobectomy hoặc pneumonectomy), phẫu thuật giữ lại phần phổi (wedge resection hoặc segmentectomy) hoặc phẫu thuật loại bỏ các dạng khác nhau của ung thư phổi (như phẫu thuật lấy mẫu bạch cầu chủ thể hay lymph node).
Hóa trị: Hóa trị sử dụng các loại thuốc chống ung thư để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Hóa trị có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật hoặc kết hợp cả hai. Nó có thể được thực hiện bằng cách sử dụng một loại thuốc (hóa trị đơn) hoặc kết hợp nhiều loại thuốc (hóa trị kết hợp). Hóa trị có thể được thực hiện qua uống thuốc, tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch hoặc sử dụng các phương pháp khác như bơm thuốc trực tiếp vào phổi.
Bức xạ: Bức xạ sử dụng tia X hoặc các loại tia khác để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. Phương pháp này thường được sử dụng như một phương pháp điều trị chính hoặc kết hợp với phẫu thuật và hóa trị. Bức xạ có thể được thực hiện bằng cách sử dụng máy phát tia X bên ngoài cơ thể (quang học tia X ngoài) hoặc thông qua việc đặt các vật liệu phóng xạ vào gần hoặc trong khối u (quang học tia X trong).
Trị liệu tiếp xúc: Trị liệu tiếp xúc là một phương pháp điều trị mới trong đó các chất phá hủy tế bào ung thư được tiêm trực tiếp vào khối u thông qua một ống mỏng. Phương pháp này có thể được sử dụng cho các trường hợp không thể phẫu thuật hoặc khi không thể sử dụng hóa trị.
Điều trị đặc biệt: Có một số loại ung thư phổi đặc biệt như ung thư phổi nhỏ tế bào không biệt hóa (small cell lung cancer) và ung thư phổi EGFR dương tính (EGFR-positive lung cancer) có các phương pháp điều trị đặc biệt như liệu pháp mục tiêu (targeted therapy) hoặc thụ thể chemo.
6. Cách phòng ngừa ung thư phổi
Phòng ngừa ung thư phổi là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số cách phòng ngừa ung thư phổi mà bạn có thể tham khảo:
Không hút thuốc lá: Hút thuốc là một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư phổi. Nếu bạn là người hút thuốc, hãy cố gắng ngừng hút hoàn toàn hoặc giảm thiểu sử dụng thuốc lá. Nếu bạn chưa hút thuốc, tránh việc tiếp xúc với khói thuốc lá tránh hít phải khói từ người khác.
Tránh khói bụi và chất gây ô nhiễm: Tiếp xúc liên tục với khói bụi, hóa chất công nghiệp và các chất gây ô nhiễm khác có thể tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Hãy hạn chế thời gian tiếp xúc với các môi trường ô nhiễm và đảm bảo bạn làm việc trong môi trường lành mạnh.
Tăng cường hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch mạnh mẽ có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Để tăng cường hệ miễn dịch, bạn nên duy trì một lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống cân đối, tập luyện đều đặn và giữ thái độ tích cực trong cuộc sống.
Thực hiện kiểm tra sàng lọc: Nếu bạn có nguy cơ cao mắc ung thư phổi (ví dụ: bạn từng hút thuốc lá, có gia đình có tiền sử ung thư phổi), hãy thực hiện kiểm tra sàng lọc định kỳ. Việc phát hiện sớm có thể cải thiện cơ hội điều trị hiệu quả và tỉ lệ sống sót.
Hạn chế tiếp xúc với radon: Radon là một loại khí tự nhiên có thể gây ung thư phổi khi hít thở vào trong không khí. Hãy thực hiện kiểm tra nồng độ radon trong nhà cửa và hãy đảm bảo có biện pháp giảm thiểu tiếp xúc với radon nếu nồng độ cao.
Bảo vệ bản thân khỏi chất gây ung thư: Nếu bạn làm việc trong môi trường tiềm ẩn có chất gây ung thư, hãy đảm bảo tuân thủ các quy tắc an toàn và sử dụng thiết bị bảo hộ.
Thúc đẩy sức khỏe phổi: Để duy trì phổi khỏe mạnh, hãy tránh hút thuốc lá thụ động, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây hại, và tập luyện thường xuyên để cải thiện chức năng hô hấp.
Qua bài viết giúp chúng ta hiểu hơn về căn bệnh ung thư phổi, các giai đoạn của ung thư phổi, một số phương pháp điều trị và đặc biệt là 9 dấu hiệu ung thư phổi giai đoạn đầu. Cùng tham khảo nhé.
Linh Linh (tổng hợp)
