Mọi thứ hiếm khi diễn ra chính xác theo cách chúng ta đã lên kế hoạch. Chấp nhận điều đó nghe có vẻ khó khăn, nhưng nó có thể khiến bạn hạnh phúc hơn.
Tất cả chúng ta đều muốn được số phận ban phước và sống một cuộc sống hoàng kim, nơi không bao giờ có điều gì sai trái. Nhưng thực tế là: điều đó sẽ không xảy ra. Con đường của bạn sẽ không suôn sẻ. Thay vào đó, sẽ có ổ gà, những khu vực cần lát lại và có lẽ một số người quá giang trên đường đi. Bạn có thể cảm thấy khó chịu với mỗi cú va chạm trên đường, nhưng đây là con đường dẫn đến căng thẳng gia tăng và đau khổ nói chung. Thay vào đó, chấp nhận và lường trước những thách thức có thể là một hướng đi tốt.
Tiến sĩ Elissa Epel, giáo sư khoa tâm thần học tại Đại học California, San Francisco cho biết: “Sự lạc quan rất tốt cho sức khỏe và mức độ căng thẳng. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta có một chút bi quan để bảo vệ mình khỏi những thất vọng và làm ta ngạc nhiên với những kết quả tốt đẹp. Khi tương lai rất không chắc chắn, mơ hồ và chúng ta không thể đoán trước được kết quả, thì thật tốt khi có tư duy ‘Tôi không biết’. Cởi mở với mọi khả năng và không bó buộc chặt chẽ vào một thứ.”
Nói tóm lại, thay vì trở thành một người lạc quan vĩnh cửu, và do đó bị sốc khi mọi thứ không diễn ra như kế hoạch, hoặc một người bi quan, nơi bạn luôn mong đợi sự diệt vong và u ám, ta nên là những người thực tế, nhận thức được rằng kế hoạch của chúng ta có thể không thành công như điều ta hằng muốn, những khó khăn có thể nảy sinh, và học cách lăn lộn với những cú đấm của cuộc đời.
Đây là về việc chấp nhận sự không chắc chắn, chấp nhận rằng chúng ta không thể kiểm soát mọi thứ diễn ra như thế nào và từ bỏ những kỳ vọng.
Điều đó thật phức tạp, bởi vì, như Epel giải thích trong cuốn sách The Seven-Day Stress Prescription, chúng ta yêu thích sự chắc chắn. “Bộ não con người yêu thích sự chắc chắn. Đó là thứ cho phép hệ thống thần kinh của chúng ta thư giãn. Khi các điều kiện có thể dự đoán được và ổn định, chúng ta có nhiều băng thông nhận thức hơn để suy nghĩ, giải quyết vấn đề và sáng tạo. Bất động sản tinh thần của chúng ta không bị thu hút bởi việc lập kế hoạch, băn khoăn, lo lắng và dự báo về những điều có thể xảy ra. Khi môi trường của chúng ta gần như có thể dự đoán được, ta cảm thấy an toàn hơn. Chúng ta có thể thư giãn, ở một mức độ nhất định, ngay cả khi những sự kiện căng thẳng khác gây tổn hại sinh học cho cơ thể mình.”
Nhưng, như chúng ta biết, ta không thể làm cho mọi phần của cuộc sống hoàn toàn có thể dự đoán và chắc chắn. Do đó, Epel khuyên chúng ta nên xây dựng khả năng “chịu đựng sự không chắc chắn” của mình và học cách cảm thấy thoải mái khi không biết chính xác điều gì sẽ xảy ra.
Điều này có thể có lợi cho sức khỏe tinh thần của chúng ta theo nhiều cách. Epel đã thực hiện một nghiên cứu về căng thẳng trong đại dịch và phát hiện ra rằng những người có mức độ chịu đựng sự không chắc chắn thấp hơn có xu hướng bị căng thẳng sau chấn thương ở mức độ cao hơn, trải qua nhiều lo lắng hơn theo thời gian. Mức độ chấp nhận sự không chắc chắn cao hơn cũng có liên quan đến sự lo lắng và trầm cảm thấp hơn.
“Hiện tại, chúng ta có một tương lai rất dễ bay hơi, vì vậy việc thoải mái hơn với sự không chắc chắn sẽ giúp chúng ta cảm thấy bớt lo lắng hơn. Đồng thời, thật hữu ích khi tập trung vào thời điểm hiện tại, khoảnh khắc duy nhất mà chúng ta thực sự có thể kiểm soát. Chúng ta có thể kiểm tra cơ thể của mình để xem tại thời điểm này trong cơ thể ta có thể đang kìm nén căng thẳng như thế nào. Chúng ta có thể nhắc nhở bản thân rằng hiện tại là chắc chắn và có thể an toàn để thư giãn ngay bây giờ.”
“Mong đợi những điều bất ngờ là một sự thay đổi tinh thần khiến chúng ta cảm thấy ổn khi mọi thứ trở nên tồi tệ, hoặc đơn giản là không như chúng ta đã hình dung. Nó cho phép ta thoải mái hơn chịu đựng sự mơ hồ và không chắc chắn của cuộc sống. Nếu chúng ta mong đợi điều bất ngờ, thì khi điều bất ngờ xảy ra, chúng ta sẽ không có phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy quá mức và kéo dài. Trái tim của chúng ta không đập. Cơ thể chúng ta không căng thẳng để đáp lại ‘mối đe dọa’.”
“Dữ liệu cho thấy rằng chúng ta càng có thể chấp nhận và tồn tại một cách thoải mái với sự không chắc chắn, chúng ta càng ít có khả năng bị căng thẳng mãn tính, lo lắng, trầm cảm hoặc PTSD khi gặp khó khăn. Chúng ta sẽ càng kiên cường hơn trước những căng thẳng đang diễn ra và không thể đoán trước, chẳng hạn như đại dịch hoặc thiên tai. Chúng ta càng phục hồi nhanh hơn sau các yếu tố gây căng thẳng sang chấn. Và chúng ta càng có thể ra ngoài và sống cuộc sống của mình trọn vẹn hơn.”
Điều đó nghe có vẻ dễ hơn là làm, và điều quan trọng cần lưu ý là khả năng chịu đựng sự không chắc chắn là một kỹ năng cần có thời gian và năng lượng để hình thành. Cảm thấy thất vọng khi mọi thứ không như ý là điều tự nhiên, nhưng học cách chấp nhận khả năng xảy ra điều này và để có thể phục hồi, có thể giúp giảm bớt cảm giác thất vọng trong tương lai.
Bạn nên nhắc nhở bản thân rằng mọi va chạm trên đường – và cảm xúc đi kèm với nó – chỉ là tạm thời và bạn có thể vượt qua.
“Chúng ta có thể có một chút phản ứng sốc và căng thẳng khi các kế hoạch đổ bể. Thật hữu ích khi nhắc nhở bản thân rằng tương lai là không chắc chắn và mọi thứ thường không diễn ra như kế hoạch. Đây là ‘thương hiệu’ với cách cuộc sống diễn ra. Thất vọng là điều đương nhiên và sẽ qua đi. Nhắc nhở bản thân rằng ‘chuyện này rồi cũng sẽ qua’, bạn sẽ vượt qua chuyện này và có những lựa chọn khác trong tương lai.
“Nếu hữu ích, bạn có thể nhớ câu ngạn ngữ của Thiền: ‘Obstacles do not block the path; they are the path.’ (Tạm dịch: Chướng ngại vật không cản lối đi; chúng là con đường.)
Ảnh: Bộ sưu tập mùa xuân 2023 của TUMI
