Nghệ sĩ Phi Điểu, 90 tuổi, cho biết từng bị nhiều đơn vị “quên” trả cátxê, gọi điện thoại không bắt máy, nhưng bà vẫn vui vẻ làm nghề.
Tết Quý Mão, Phi Điểu tham gia loạt phim truyền hình lẫn web-drama. Dịp này, bà nói về cuộc sống hàng ngày tự lái xe máy đến phim trường vì tâm huyết chưa bao giờ vơi dành cho nghề diễn.
– Dịp Tết, công việc của bà ra sao?
– Tôi được mời diễn liên miên, từ đóng phim truyền hình, điện ảnh đến quay MV, phim ngắn TikTok, càng gần Tết lại càng nhiều. Tôi cũng vừa hoàn thành một vai trong phim dài tập Thử thách cuộc đời của đạo diễn Trương Dũng.
Không phải vai nào tôi cũng nhận. Thông thường, tôi đề nghị gửi trước kịch bản, đọc kỹ câu chuyện về nhân vật. Nếu nhắm có thể truyền tải tốt vai diễn, tôi mới đồng ý tham gia. Kịch bản lố lăng, không hợp tính cách hoặc không có chiều sâu tâm lý, tôi sẽ từ chối khéo.
– Vì sao ở tuổi già, bà vẫn tiếp tục hoạt động nghệ thuật?
– Nhiều đồng nghiệp, người quen gặp tôi cũng hay hỏi câu này (cười). Mỗi ngày, tôi vẫn lái xe máy đi diễn ở TP HCM, thậm chí các nơi lân cận. Các con ban đầu cũng lo lắng vì tôi tuổi tác đã cao, lỡ có bề gì… Tôi nói các con yên chí vì biết cách bảo vệ bản thân. Việc ra đường, đi làm thường xuyên giúp tôi luyện tinh thần vững vàng, phản xạ nhanh nhạy, tư duy linh hoạt. Nếu có rủi ro gì, tôi xem đó là chuyện nằm ngoài kiểm soát, muốn tránh cũng không được.
Tôi cũng không đặt nặng chuyện cátxê, chưa bao giờ “hét” giá vì quan niệm đó không phải thước đo đánh giá tên tuổi. Tôi coi trọng tính cách, đạo đức của những nhà sản xuất, đạo diễn tôi làm việc chung. Mỗi lần êkíp hỏi chuyện cátxê, tôi thường nói họ căn cứ vào mức độ đóng góp của tôi với vai trong phim, từ đó chủ động ra mức phù hợp, không để tôi thiệt thòi mà đoàn cũng khó xử.
Thậm chí, nhiều đoàn làm phim không trả tiền, tôi cũng chưa bao giờ đòi trả. Như một đạo diễn gần đây tôi lần đầu làm việc, vai đã xong từ lâu nhưng thù lao chưa thanh toán. Thấy họ không đả động gì, tôi gọi điện thoại thử thì người ta cắt máy ngang. Tôi nhủ thầm, thôi có lẽ họ đang khó khăn. Đời tôi không ít lần rơi vào trường hợp đó, nếu quan trọng chuyện thù lao hẳn tôi đã bỏ nghề từ lâu (cười).
– Bà rèn luyện, ăn uống như thế nào để giữ sức khỏe ở tuổi 90?
– Những năm gần đây, may mắn sức khỏe tôi không có vấn đề gì. Thậm chí, qua mấy đợt bùng phát Covid-19, tôi vẫn chưa mắc lần nào. Tôi không có chế độ đặc biệt, vẫn ăn uống những món quen thuộc từ trẻ đến giờ, chỉ hạn chế các loại thực phẩm quá lạ. Tôi cũng không thể nghỉ ngơi điều độ vì đặc thù giờ giấc của nghề diễn vốn phức tạp. Sáng 4h đã phải dậy đi quay, 0h mới về đến nhà là chuyện thường. Nếu thấy thiếu ngủ, hôm sau tôi ngủ bù thêm vài giờ, mấy chục năm nay đã quen với lịch trình như thế.
– Nhìn lại một đời làm nghề, bà tự hào nhất điều gì?
– Cả đời, tôi lao động không biết mệt. Thời chống Pháp, từ năm 1954, tôi được đi học các lớp ca múa nhạc, sau đó chuyển sang kịch, cải lương… Lập gia đình, phải nuôi hai con, tôi thi vào Đài tiếng nói Việt Nam, sau năm 1975 lại về công tác Đài tiếng nói TP HCM. Về hưu, tôi tiếp tục miệt mài với vị trí Chủ tịch Ủy ban Mặt trận phường suốt hai nhiệm kỳ. Sau này, bị các bạn bên lĩnh vực sân khấu “dụ”, tôi lại lấn sang lĩnh vực phim ảnh.
Tôi cũng tự hào về gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Chồng tôi – cố nhạc sĩ Phan Nhân – chuyên sáng tác cho Đài tiếng nói Việt Nam. Con trai – họa sĩ Hồng Quân – thừa hưởng gen và tình yêu cái đẹp của ba mẹ, theo đuổi hội họa từ nhỏ. Riêng con gái tôi làm việc ở ngành hải quan, cũng vừa nghỉ hưu. Ở tuổi này, có chắt bế bồng, lại được mời diễn mỗi ngày, tôi không còn tiếc nuối gì.
– Năm mới, bà mong mỏi điều gì?
– Sức khỏe. Tôi mong tâm trí minh mẫn, đủ đảm nhận các vai diễn để khán giả thấy được sự cống hiến của mình. Tôi sẽ đi diễn đến lúc còn nhớ thoại, còn được êkíp chào đón. Nếu tự thấy không còn sức, tôi sẽ chủ động lui về chứ không cưỡng cầu. Nhiều người hỏi muốn làm liveshow không, nhưng tôi thấy không cần thiết, bởi việc diễn trước cho công chúng xem – dù ít hay nhiều – với tôi đã là niềm hạnh phúc tột bậc.
Nghệ sĩ Phi Điểu tên thật Nguyễn Thị Phi, sinh năm 1933. Năm 1954, bà từ miền Nam tập kết ra Bắc, trở thành phát thanh viên giọng Nam bộ của Đài tiếng nói Việt Nam. Sau này về lại TP HCM, bà chuyển công tác vào Đài phát thanh TP HCM.
Phi Điểu được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 1997. Bà tham gia diễn xuất từ năm 2000, để lại dấu ấn trong các vai phụ nữ tần tảo, chịu nhiều bất hạnh ở các phim: Blouse trắng, Thụy khúc, Bên đường lá đỏ… Bà còn đóng quảng cáo, minh họa cho video nhạc. Bà có hai con với chồng – cố nhạc sĩ Phan Nhân.
Mai Nhật